Eenmanszaak

De eenmanszaak is de meest populaire ondernemingsvorm van ons land. Vooral freelancers en zzp’ers starten vaak een eenmanszaak, mede vanwege de lage kosten. Alles over het opzetten van een boekhouding, de risico’s van eventuele schulden en andere voordelen en nadelen van deze rechtsvorm. 

Inhoud:

• Voor- en nadelen
• Populair onder zzp’ers en freelancers
• Eenmanszaak en medewerkers
• Kosten en regels rond oprichting
• Eenmanszaak en (privé)vermogen
• Administratie en belasting

Wat is een eenmanszaak?

Een eenmanszaak is een ondernemingsvorm, net zoals een stichting of vereniging. Het is een bedrijf waarvan één persoon de eigenaar is. Je kunt zelf je eenmanszaak inschrijven bij de KvK. Direct nadat je de eenmanszaak opricht ben je volledig, dus inclusief privévermogen, aansprakelijk voor de onderneming.

Rechtsvorm voor zzp’ers en freelancers

De eenmanszaak is de meest populaire bedrijfsvorm in Nederland. Eind 2022 waren er in Nederland zo’n 2,2 miljoen ondernemingen en bijna anderhalf miljoen hiervan waren eenmanszaken.

Het aantal eenmanszaken is de afgelopen tien jaar sterk gegroeid, met dank aan het aantal zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) die eenmanszaken starten. Verreweg de meeste zzp’ers of freelancers hebben deze ondernemingsvorm.

Regel je administratie zelf met een goed boekhoudprogramma. Probeer e‑Boekhouden.nl of MoneyMonk vrijblijvend uit. 100.000+ mkb-ondernemers gingen je voor.

Voordelen van een eenmanszaak

Voor een startende ondernemer heeft een eenmanszaak als rechtsvorm veel voordelen. Je kunt deze snel, goedkoop en gemakkelijk oprichten en de rechtsvorm geeft recht op verschillende belastingvoordelen zoals de zelfstandigenaftrek en andere fiscale voordelen.

Om als zelfstandig ondernemer hiervoor in aanmerking te komen moet er wel voldoende economische activiteit plaatsvinden. Voor startende ondernemers bestaan de voorwaarden vooral uit het urencriterium. Dat betekent dat je per kalenderjaar minimaal 1.225 uur bezig moet zijn met je eigen bedrijf.

Een eenmanszaak kun je snel en goedkoop oprichten en heeft enkele belastingvoordelen voor de eigenaar.

Nadelen van deze rechtsvorm

Nadelen van de eenmanszaak zijn dat hierbij het hele eigendom in handen is van één persoon. Die is helemaal verantwoordelijk en aansprakelijk voor de schulden en andere gevolgen van het bedrijf. Deels zijn risico’s van een onderneming af te dekken via algemene voorwaarden of verzekeringen. 100% is dit nooit.

Met een eenmanszaak kun je zakelijk vermogen opbouwen en geld reserveren, maar je betaalt belasting over de volledige winst. Ook kun je geen aandelen verkopen aan investeerders of een mede-ondernemer. Als het bedrijf de schulden niet meer kan betalen kunnen schuldeisers jouw privévermogen aanspreken. Bij een faillissement van de eenmanszaak is dus ook de ondernemer zelf meestal failliet.

Je partner is zelf niet aansprakelijk voor jouw onderneming.

Ben je in gemeenschap van goederen getrouwd? Je partner is zelf niet privé aansprakelijk voor jouw eenmanszaak. Trouwen onder huwelijkse voorwaarden is hiervoor dus niet nodig. Wel kun je bij eventuele schulden ook goederen verliezen die van jullie samen zijn. Denk aan geld op een een gemeenschappelijke bankrekening. Met een goede administratie kun je bewijzen dat spullen (vooral) van je partner zijn.

Benieuwd naar wat de belastingdienst zoal wil weten van eenmanszaken? Lees verder over online boekhouden, snel en eenvoudig facturen maken of hét boekhoudprogramma voor de eenmanszaak.

Eenmanszaak en medewerkers aannemen

Met een eenmanszaak kun je personeel aannemen. De naam eenmanszaak verwijst naar het eigendom: het bedrijf heeft één eigenaar. Ook ondernemers die werken met medewerkers kunnen dus gebruikmaken van deze ondernemingsvorm, al stappen die vaak snel over naar de besloten vennootschap. De meeste eenmanszaken bestaan uit freelancers en zzp’ers die alleen werken.

Met een eenmanszaak kun je personeel aannemen.

Nieuwe eenmanszaak oprichten: kosten en regels

Je kunt vrij eenvoudig een eenmanszaak beginnen. Je kunt hiervoor vooraf online een afspraak maken bij de KvK waarbij je gelijk enkele vragen moet beantwoorden. Voor de afronding moet je langs bij Voor deze rechtsvorm hoef je alleen naar de Kamer van Koophandel voor een inschrijving in het handelsregister.

De kosten van het inschrijven van een eenmanszaak bij de Kamer van Koophandel zijn eenmalig 75 euro. Verder heeft de KvK geen verplichte jaarlijkse kosten. Naast de KvK heb je vaak veel andere zakelijke kosten. Zoals voor een zakelijke rekening, boekhoudprogramma, website, al kun je ook eenvoudig zelf je website maken, of zakelijke telefoon. Maar al die zakelijke uitgaven zijn niet verplicht en wat een eigen onderneming jou kost heb je dus zelf veel invloed op.

Zoek je een werk- of vergaderruimte? Met Regus.com huur je snel een flexibele werkplek, maar ook compleet ingerichte ruimtes met eigen werkplekken, inclusief faciliteiten door het hele land.

Belasting eenmanszaak

Als eigenaar van een eenmanszaak betaal je inkomstenbelasting en hef je omzetbelasting.

1. Inkomstenbelasting

Een zelfstandig ondernemer met een eenmanszaak betaalt inkomstenbelasting over de behaalde winst (belast in box 1), net zoals werknemers belasting betalen over salaris. Nu wordt alleen niet het loon belast, maar de winst. Die kan kun je wel verlagen met aftrekposten, zoals de startersaftrek, zelfstandigenaftrek, mkb-winstvrijstelling en gemaakte bedrijfskosten voor benodigde goederen en diensten.

2. Omzetbelasting

Bij de omzetbelasting gaat het om de btw. Er zijn uitzonderingen maar de meeste bedrijven moeten over hun diensten en goederen omzetbelasting rekenen en dit overmaken naar de belastingdienst. De btw die jij betaalt over je uitgaven, bijvoorbeeld de aankoop van een bureau of computer, mag je verrekenen.

Ondernemers met een eenmanszaak moeten meestal btw heffen, al kunnen kleine ondernemers met weinig omzet een vrijstelling aanvragen voor de btw met de kleineondernemersregeling (KOR-regeling).

Regels belastingvoordelen

Er zijn bij een eenmanszaak verschillende aftrekposten om de brutowinst, en dus de te betalen belasting, te verlagen. Voor deze belastingvoordelen moet je als ondernemer voldoen aan enkele eisen van de belastingdienst:

• Zelfstandigheid: een zelfstandig ondernemer heeft per jaar minimaal drie verschillende klanten. Daarbij kan een ondernemer zelfstandig beslissen over de manier van werken. Zo niet, dan ziet de belastingdienst de relatie tussen klant/ondernemer mogelijk als een verkapt loondienstverband.
• Ondernemersrisico: de ondernemer loopt (financieel) risico vanwege veranderingen in vraag en aanbod, door wanbetalers en aansprakelijkheid.
• Winst: het doel van een ondernemer is om winst te maken. Daarom moet de onderneming zich als zodanig kenbaar maken in het openbaar door reclame, een website of actief netwerken.
• Tijd: een ondernemer steekt minimaal 1.225 uur per jaar in zijn bedrijf.

De belangrijkste criteria voor de belastingdienst zijn de zelfstandigheid en het urencriterium. Wie daaraan niet voldoet, kan geen gebruik maken van de belastingvoordelen voor ondernemers. Zie ook ons overzicht van de aftrekposten voor ondernemers met een eenmanszaak.

Beste moment om de eenmanszaak te beginnen

Weeg voor je de keuze maakt voor een eenmanszaak goed de voor- en nadelen af. Om de kosten hoef je het meestal niet te laten, maar belastingtechnisch kan het wel sterk uitmaken wanneer je een onderneming begint.

De urennorm geldt per kalenderjaar, dus van 1 januari tot en met 31 december. Als jij halverwege het jaar je onderneming begint is de kans klein dat je het urencriterium haalt. Al kan een eigen eenmanszaak ook interessant zijn met weinig winst en zonder het urencriterium te halen.

Zoek je gebruiksvriendelijke software om snel zelf een website mee te maken? Probeer Wix.com of het Nederlandse JouwWeb eens uit. Honderdduizenden mkb'ers gingen je voor.

Eenmanszaak en (privé)vermogen

De eenmanszaak is een natuurlijke rechtspersoon. De eigenaar is hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden en inkomsten. Omdat het privé en zakelijke vermogen niet gescheiden is kijkt men bij de financiële cijfers al snel naar het totale plaatje van de ondernemer.

Een faillissement van de eenmanszaak betekent ook een faillissement van de ondernemer. Meestal is de financiële administratie van een eenmanszaak gescheiden van het privévermogen maar bij een lening of zakelijk krediet zal een bank daarom ook het privévermogen beoordelen.

Administratie en belasting

Ondernemers met een eenmanszaak krijgen te maken met de belastingdienst. Je moet daarvoor een boekhouding bijhouden. Met welk programma je jouw administratie doet mag je zelf kiezen.

Je kunt de boekhouding in Excel, of zelfs op papier bijhouden. Ondernemers moeten belastingaangifte doen. Je kunt deze zelf insturen maar hiervoor ook een boekhouder inschakelen.

Voor het salaris van de ondernemer geldt de inkomstenbelasting, net zoals voor mensen in loondienst. Ook moet je zelf pensioen opbouwen. Naast de inkomstenbelasting krijgen de meeste ondernemers ook te maken met omzetbelasting, ook wel btw genoemd.

Ondernemers met een eenmanszaak regelen de financiële zaken van de boekhouding meestal met een eenvoudig boekhoudprogramma, al kun je ook deels de administratie uitbesteden aan een boekhouder.

Zoek je een goed boekhoudprogramma? probeer e-Boekhouden gratis uit! Liever zelf programma's vergelijken? Zie ons overzicht van online boekhoudprogramma’s.

Veelgestelde vragen

Enkele veelgestelde vragen over de eenmanszaak zijn:

Eenmanszaak of zzp: wat is het verschil?

Een zzp’er is een uitdrukking die vaak wordt gebruikt voor een ondernemer die geen medewerkers heeft, maar juridisch gezien is het geen ondernemingsvorm. De meeste zzp’ers en freelancers kiezen voor de eenmanszaak.

Dit is een natuurlijke ondernemingsvorm met één eigenaar. Maar er zijn ook zzp’ers die een besloten vennootschap als ondernemingsvorm hebben. Beide rechtsvormen zijn zzp mogelijk, maar kunnen ook personeel in dienst hebben.

Wat is nodig om een eenmanszaak te starten?

Startende ondernemers moeten zich inschrijven bij de KvK, maar los daarvan is een eenmanszaak oprichten niet erg ingewikkeld. Je inschrijving wordt automatisch doorgegeven aan de belastingdienst en je ontvangt daardoor automatisch een btw-nummer. Wel gelden er extra voorwaarden voor de belastingdienst je ziet als ondernemer voor de inkomstenbelasting.

Wanneer kun je een eenmanszaak omzetten naar een bv?

Een eenmanszaak is snel op te richten, heeft enkele fiscale voordelen en is relatief goedkoop. Maar als je omzet, winst en risico’s stijgen, dan kan er ergens een omslagpunt komen waarbij een besloten vennootschap een betere keuze is.

Fiscaal zijn er grote verschillen tussen een eenmanszaak of bv als rechtsvorm. Bijvoorbeeld rond de risico’s voor je privévermogen, of de mogelijkheden om reserves op te bouwen in je onderneming. Welke ondernemingsvorm de meest logische keuze is hangt o.a. af van je bedrijfscijfers, hoeveel vermogen je in je onderneming nodig hebt en hoeveel risico je met je privévermogen wilt lopen.

Kan ik een tweede eenmanszaak oprichten?

Je kunt maar één eenmanszaak hebben en dus geen tweede eenmanszaak starten, maar je bedrijf mag wel meerdere handelsnamen hebben. Als tweede onderneming kun je wel een extra handelsnaam inschrijven bij de KvK. Met deze extra bedrijfsnaam kun je handelen alsof je een tweede bedrijf hebt, ook al heeft deze hetzelfde btw-ID en KvK-nummer. Op die manier kan iemand meerdere bedrijfsnamen hanteren, ook al vallen die allemaal onder één eenmanszaak.

Het is wel mogelijk om een tweede bedrijf met een andere ondernemingsvorm op te richten. Zo kun je bijvoorbeeld zelf een eenmanszaak hebben maar samen met een andere ondernemer ook een bv oprichten. Gebruikelijk is dit niet, want het kan lastig zijn om aan het urencriterium te voldoen als je ook te maken krijgt met een verplicht DGA-salaris.